Tiểu rắt ở nam giới: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tiểu rắt ở nam giới có thể là dấu hiệu của viêm tuyến tiền liệt, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bệnh lý thận. Đừng chủ quan! Tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả trong bài viết dưới đây.

Tiểu rắt ở nam giới nguyên nhân và cách khắc phục

1. Tiểu rắt ở nam giới là gì?

Tiểu rắt ở nam giới là tình trạng cần đi tiểu thường xuyên hơn bình thường. Dân gian thường gọi tình trạng này là đái rắt ở nam, thường gặp ở người ngoài 50 tuổi, đôi khi có liên quan đến hiện tượng tuyến tiền liệt mở rộng (phì đại tuyến tiền liệt – BHP), nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới (UTI), sỏi niệu đạo,… cần được chẩn đoán để tìm ra nguyên nhân cơ bản.

2. Nguyên nhân gây tiểu rắt ở nam giới

Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây tiểu rắt ở nam giới, bao gồm:

2.1. Viêm đường tiết niệu ở nam giới

Viêm đường tiết niệu hay nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn tấn công vào đường tiểu (gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo) gây ra. Bệnh thường phổ biến ở nữ giới hơn do niệu đạo ngắn. Tuy nhiên, nam giới cũng có thể bị viêm đường tiết niệu do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Trên thực tế, vi khuẩn có thể tích tụ ở bất cứ nơi trong đường tiết niệu và gây viêm nhiễm. Có 2 loại nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới, gồm:

Nhiễm trùng đường tiết niệu dưới: là nhiễm trùng xảy ra trong bàng quang, tuyến tiền liệt hoặc niệu đạo. Loại UTI phổ biến nhất là nhiễm trùng bàng quang hay viêm bàng quang. Loại phổ biến thứ 2 ở nam giới là viêm niệu đạo.
Nhiễm trùng đường tiết niệu trên: là nhiễm trùng xảy ra ở niệu quản hoặc thận. Viêm đài bể thận (pyelonephritis) là tình trạng nguy hiểm vì khi nhiễm trùng tấn công thận nó đã lan ra toàn bộ hệ tiết niệu.

Các triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu ở nam giới điển hình là đau hoặc nóng rát, châm chích trong khi đi tiểu, đi tiểu thường xuyên và nước tiểu có màu đục hoặc có máu.

2. 2. Viêm tuyến tiền liệt ở nam giới

Viêm tuyến tiền liệt ở nam là 1 bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu. Tuyến tiền liệt nằm dưới bàng quang, phía trước trực tràng. Niệu đạo (ống mang nước tiểu và tinh dịch ra khỏi cơ thể) chạy qua trung tâm tuyến tiền liệt. Khi bị viêm tuyến tiền liệt, các mô trong và xung quanh tuyến tiền liệt sẽ bị sưng và bị kích thích, chèn ép lên cổ bàng quang và niệu đạo, ngăn chặn dòng nước tiểu và gây tiểu rắt, cảm giác đau khi đi tiểu đôi khi kèm sốt cao, đau vùng chậu,…

Hiện có 4 loại viêm tuyến tiền liệt được xác định và cả 4 loại này đều là nguyên nhân gây tiểu rắt ở nam, gồm:

Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn: các triệu chứng bao gồm sốt, ớn lạnh, khó tiểu, tiểu lắt nhắt, đau khi đi tiểu. Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn cấp tính xuất hiện đột ngột và cần được điều trị tích cực bằng kháng sinh.
Viêm tuyến tiền liệt mãn tính: có nguyên nhân do vi khuẩn và các triệu chứng xuất hiện dần dần, bệnh không gây các triệu chứng toàn thân như sốt, ớn lạnh cũng như gây khó tiểu, bí tiểu, đi tiểu thường xuyên.
Hội chứng đau vùng chậu mãn tính (hoặc CPP): là loại viêm tuyến tiền liệt phổ biến nhất, gây những cơn đau kéo dài trong xương chậu, đáy chậu (khu vực giữa bìu và trực tràng) và bộ phận sinh dục.
Viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn (viêm tuyến tiền liệt không có triệu chứng): tình trạng này gây viêm tuyến tiền liệt nhưng không có triệu chứng, đôi khi có thể gây tiểu rắt và tự khỏi.

Tiểu rắt ở nam giới nguyên nhân do đâu

2.3. Phì đại tuyến tiền liệt

Phì đại tuyến tiền liệt hay tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH) cũng là nguyên nhân gây tiểu rắt ở nam. Vì tuyến tiền liệt mở rộng có thể chèn ép niệu đạo và bàng quang, dẫn đến khó khăn trong việc làm trống bàng quang và làm tăng nhu cầu đi tiểu thường xuyên hơn.

Hiện, nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt vẫn chưa được biết đến, nhưng nó có liên quan đến những thay đổi nội tiết tố khi nam giới già đi. Sự cân bằng của hormone trong cơ thể thay đổi có thể khiến tuyến tiền liệt phát triển.

2.4. Do sỏi tiết niệu

Sỏi tiết niệu, bao gồm sỏi thận, niệu quản, bàng quang, đặc biệt là sỏi niệu đạo là nguyên nhân gây tiểu rắt ở nam giới. Sỏi có kích thước đủ lớn có thể chặn dòng nước tiểu, gây tiểu thường xuyên, cảm giác không thể đi tiểu hết trong 1 lần và nhiều vấn đề về sức khỏe tiết niệu khác như viêm đường tiết niệu do sỏi ma sát với niêm mạc niệu đạo, niệu quản trong quá trình di chuyển.

Sỏi niệu đạo đặc biệt phổ biến ở nam giới vì cấu tạo đường niệu đạo dài, hẹp và đi qua trung tâm tuyến tiền liệt. Điều tạo tạo điều kiện cho sỏi kẹt lại, phát triển và gây các triệu chứng tại đường tiết niệu dưới, trong đó tiểu thường xuyên là phổ biến.

2.5. Ung thư bàng quang hoặc ung thư tuyến tiền liệt (tiềm ẩn)

Ung thư tuyến tiền liệt tiềm ẩn, có nghĩa là có khối u ác tính hiện diện nhưng hiện tại không gây ra các triệu chứng, phổ biến hơn so với ung thư bàng quang được chẩn đoán lâm sàng, đôi khi cả 2 có thể xuất hiện cùng lúc. Các triệu chứng ban đầu có thể là những rối loạn trong quá trình tiểu tiện như khó tiểu, tiểu đau và đi tiểu thường xuyên.

2.6. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể gây đi tiểu thường xuyên ở nam giới bao gồm: thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn alpha, lithium và một số loại thuốc ổn định huyết áp, cụ thể:

Thuốc lợi tiểu: như hydrochlorothiazide, furosemide và bumetanide,… có tác dụng tăng sản xuất nước tiểu, dẫn đến nhu cầu đi tiểu thường xuyên hơn.
Thuốc chẹn alpha: thường dùng để điều trị huyết áp cao và phì đại lành tính tuyến tiền liệt, thuốc có tác dụng làm giãn các cơ niệu đạo, dẫn đến tiểu rắt, tiểu không tự chủ.
Lithi: được sử dụng để điều trị các rối loạn tâm trạng và có thể gây ra cảm giác khát nước, uống nhiều nước gây tiểu nhiều hơn bình thường.
Thuốc chống trầm cảm: như SSRI và thuốc chống trầm cảm 3 vòng, cũng có thể gây ra đi tiểu thường xuyên.
Thuốc chẹn kênh canxi: được sử dụng để điều trị huyết áp cao và có thể ảnh hưởng đến khả năng co bóp của cơ trơn trong bàng quang, có khả năng dẫn đến bàng quang hoạt động quá mức và đi tiểu nhiều hơn.
Thuốc chống loạn thần: có thể gây ra bệnh đái tháo nhạt, 1 tình trạng mà cơ thể tạo ra quá nhiều nước tiểu, dẫn đến đi tiểu nhiều hơn.
Thuốc ức chế đồng vận chuyển natri-glucose-2 (SGLT2): được dùng để điều trị bệnh tiểu đường type 2 và có thể gây ra tác dụng phụ là đi tiểu lắt nhắt.
Thuốc điều trị huyết áp: một số loại thuốc điều trị huyết áp, bao gồm thuốc ức chế ACE và ARB, có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bàng quang hoạt động quá mức.
Thuốc giảm đau opioid: có thể gây bí tiểu, có thể dẫn đến đi tiểu nhiều hơn và khó khăn trong việc đi tiểu (bí tiểu).
Thuốc giãn cơ và thuốc an thần: có thể làm giãn bàng quang và niệu đạo, dẫn đến tiểu không tự chủ và đi tiểu nhiều hơn.

Tiểu rắt ở nam: triệu chứng, nguy cơ và cách điều trị

2.7. Yếu tố nguy cơ khác

Các yếu tố nguy cơ khác đóng vai trò là nguyên nhân gây tiểu rắt ở nam có thể bao gồm:

Bệnh tiểu đường: khi lượng đường trong máu tăng cao cơ thể có xu hướng sản xuất nước tiểu nhiều hơn để ổn định đường huyết và gây đi tiểu thường xuyên.
Tuổi tác: nam giới hơn 50 tuổi có nguy cơ bị phì đại tuyến tiền liệt cao hơn và mắc các triệu chứng về tiểu rắt nhiều hơn so với người trẻ.
Người mắc các vấn đề về thần kinh ảnh hưởng đến não hoặc tủy sống: như đột quỵ hoặc đa xơ cứng, có thể phá vỡ khả năng kiểm soát bàng quang và dẫn đến đi tiểu thường xuyên.
Uống quá nhiều chất lỏng: điều này làm tăng nhu cầu đi tiểu hơn, đặc biệt là uống nhiều chất lỏng trước khi đi ngủ.
Uống nhiều rượu và cafein: đây được xem là 2 chất có tác dụng lợi tiểu, làm tăng sản xuất nước tiểu và khiến người bệnh phải đi tiểu nhiều hơn.
Táo bón: gây áp lực lên bàng quang và niệu đạo, dẫn đến đi tiểu thường xuyên.
Hút thuốc lá: có thể gây kích ứng bàng quang và góp phần gây ra các triệu chứng bàng quang hoạt động quá mức.
Thừa cân, béo phì: vì có nguy cơ cao bị bàng quang hoạt động quá mức, gây tiểu rắt.
Các vấn đề về sức khỏe tim mạch: có thể dẫn đến tình trạng giữ nước, có thể làm tăng sản xuất nước tiểu.
Các vấn đề về thận: ảnh hưởng đến khả năng lọc chất thải và điều chỉnh cân bằng chất lỏng của cơ thể, dẫn đến đi tiểu thường xuyên.

3. Triệu chứng đái rắt ở nam giới

Các triệu chứng đái rắt ở nam giới gồm:

Tần suất đi tiểu tăng cao hơn bình thường, có thể nhiều hơn 7 – 8 lần mỗi ngày.
Nhu cầu đi tiểu đột ngột, mạnh mẽ, khiến việc trì hoãn việc đi tiểu trở nên khó khăn. Người bệnh cảm giác cần đi tiểu ngay.
Tiểu từ 2 lần mỗi đêm (tiểu đêm).
Tiểu không tự chủ sau khi có cảm giác buồn tiểu mạnh hoặc trong khi hoạt động.

Đôi khi, tiểu rắt ở nam có thể đi kèm các triệu chứng khó chịu khác, như:

Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
Cảm giác khó chịu ở bụng hoặc vùng tầng sinh môn (khu vực xung quanh hậu môn).
Dòng nước tiểu yếu hoặc cảm giác bàng quang không hoàn toàn rỗng.
Nước tiểu đục, có máu hoặc có màu bất thường.
Khó bắt đầu dòng nước tiểu.
Dịch tiết từ dương vật.
Xuất tinh đau.

4. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tiểu rắt ở nam cần đi gặp bác sĩ khi có các triệu chứng bất thường, nghi ngờ nhiễm trùng hoặc tình trạng này kéo dài không rõ nguyên nhân (không liên quan đến việc uống nhiều nước), bao gồm:

Máu trong nước tiểu (tiểu ra máu).
Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
Đau ở bụng dưới, hông hoặc bẹn.
Khó tiểu.
Cảm giác buồn tiểu dữ dội.
Mất kiểm soát bàng quang (tiểu không tự chủ).
Sốt hoặc ớn lạnh.
Buồn nôn hoặc nôn.
Đau hoặc có dịch tiết bất thường từ dương vật.

5. Phương pháp chẩn đoán tiểu dắt ở nam

Phương pháp chẩn đoán tiểu dắt ở nam là khám lâm sàng và xét nghiệm. Trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và tần suất đi tiểu, gồm:

Các loại thuốc người bệnh đang dùng, nếu có tốt nhất nên mang đến cho bác sĩ xem xét để xem liệu đây có phải là nguyên nhân gây tiểu dắt hay không?
Người bệnh thường uống bao nhiêu chất lỏng? Có bao gồm cà phê, trà, rượu, bia,… hay không?
Có những thời điểm nhất định trong ngày hoặc đêm mà người bệnh thấy mình đi tiểu nhiều hơn không?
Có bị sưng (phù nề) ở chân không?
Có ngủ ngáy hay không?

Song song khám lâm sàng, người bệnh có thể cần thực hiện các xét nghiệm sau đây để giúp chẩn đoán nguyên nhân gây tiểu rắt:

Xét nghiệm nước tiểu (phân tích nước tiểu) để kiểm tra xem có sự hiện diện của nhiễm trùng (UTI) hay không.
Xét nghiệm hình ảnh, như siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT), để tìm khối u hoặc các vấn đề về cấu trúc khác bên trong đường tiết niệu.

6. Cách điều trị tiểu rắt ở nam an toàn, hiệu quả

Điều trị đái rắt ở nam chủ yếu dựa vào nguyên nhân cơ bản gây bệnh. Điều này có thể bắt đầu với những thay đổi lối sống như hạn chế các chất gây kích ứng bàng quang (caffeine, rượu, thực phẩm cay), duy trì cân nặng lành mạnh và thực hành các bài tập sàn chậu (kegels). Nếu nguyên nhân gây tiểu dắt ở nam là do bệnh, cần được được can thiệp điều trị cho từng nguyên nhân cụ thể, ví dụ:

Điều trị nhiễm trùng nếu tiểu dắt ở nam liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu, bao gồm viêm tuyến tiền liệt.
Điều trị ức chế quá trình tăng sản tuyến tiền liệt để “khơi thông” dòng chảy nước tiểu từ bàng quang ra niệu đạo, khắc phục tiểu dắt.
Kiểm soát đường huyết, huyết áp để làm giảm nhu cầu đi tiểu cho người bệnh.

7. Biện pháp hỗ trợ điều trị tiểu rắt ở nam

Biện pháp hỗ trợ điều trị tiểu rắt ở nam là tập luyện cơ sàn chậu và thay đổi lối sống, bao gồm:

Tiêu thụ lượng chất lỏng vừa đủ với nhu cầu. Nhu cầu về nước ở mỗi người là khác nhau, tốt nhất bạn nên hỏi bác sĩ để biết chính xác lượng nước mình cần uống và uống đủ mỗi ngày.
Không uống nước và bất kỳ chất lỏng nào trước khi đi ngủ để hạn chế tiểu đêm.
Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, đảm bảo lượng chất xơ đầy đủ để ngăn ngừa táo bón có thể gây áp lực lên bàng quang.
Giảm hoặc loại bỏ caffeine, rượu và thực phẩm cay, có thể gây kích ứng bàng quang ra khỏi thực đơn ăn uống.
Tập luyện bài tập Kegel để cải thiện sức khỏe cơ sàn chậu, kiểm soát bàng quang và giảm tần suất đi tiểu.

8. Phòng ngừa tiểu rắt ở nam giới

Để phòng ngừa tiểu rắt, tiểu buốt ở nam giới, nên tập trung vào thay đổi lối sống như duy trì cân nặng khỏe mạnh, hạn chế caffeine và rượu, thực hành các bài tập sàn chậu và quản lý các điều kiện có thể góp phần gây tiểu dắt như bệnh tiểu đường hoặc UTI. Điều này có thể bao gồm:

Ăn nhiều rau xanh, bổ sung chất xơ để ngăn ngừa táo bón, có thể gây áp lực lên bàng quang.
Bỏ thuốc lá.
Tập luyện các bài tập sàn chậu (Kegels) giúp tăng cường các cơ kiểm soát việc đi tiểu, cải thiện khả năng kiểm soát bàng quang.
Uống đủ nước.
Tránh các chất gây kích ứng bàng quang như: đồ ăn cay, trái cây họ cam quýt và chất tạo ngọt nhân tạo, có thể gây kích ứng bàng quang và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

Tiểu rắt ở nam giới là triệu chứng không nên xem nhẹ, bởi nó có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nam khoa và tiết niệu như viêm tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt, hoặc nhiễm trùng đường tiểu. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân và điều trị sớm sẽ giúp phòng tránh các biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống.