Tiểu rắt ra máu có sao không? Nguyên nhân và cách điều trị

Tiểu rắt ra máu là tình trạng bất thường cảnh báo nhiều vấn đề về sức khỏe, từ nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận đến các bệnh lý nguy hiểm hơn như viêm bàng quang, ung thư. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết tiểu rắt ra máu có sao không? Có nguy hiểm không, nguyên nhân, triệu chứng đi kèm và cách điều trị kịp thời để bảo vệ sức khỏe.

Tiểu rắt ra máu có sao không?

1. Tiểu rắt tiểu ra máu là bệnh gì?

Tiểu rắt ra máu không phải bệnh mà là triệu chứng, dấu hiệu của các tình trạng sức khỏe khác nhau như: nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), sỏi thận hoặc thậm chí là ung thư,… Tình trạng này cần được chẩn đoán để xác định nguyên nhân cơ bản và điều trị kịp thời.

tiểu rắt tiểu ra máu là tình trạng đi tiểu lắt nhắt, nhiều lần, lượng nước tiểu thải ra ít và có tế bào hồng cầu lẫn bên trong. Trong đó, tiểu máu được chia làm 2 loại là tiểu máu vi thể và tiểu máu đại thể. Với tiểu rắt kèm tiểu máu vi thể khó thể nhận biết được sự hiện diện của tế bào hồng cầu trong nước tiểu, cần được kiểm tra bằng xét nghiệm. Với tiểu rắt tiểu máu đại thể có thể nhận biết được bằng mắt thường, nước tiểu có màu sắc khác lạ, như: màu nâu giống nước trà, màu coca, màu hồng, thậm chí màu đỏ.

Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gây tiểu rắt, tiểu máu vi thể có thể không nguy hiểm, nhưng nếu xuất hiện tiểu máu đại thể, cần đến gặp bác sĩ ngay để được khám và điều trị các bệnh có liên quan. Dù do bất kỳ lý do gì, điều quan trọng vẫn là tìm ra nguyên nhân gây tiểu rắt tiểu máu.

2. Tiểu rắt ra máu có sao không?

Tiểu rắt ra máu là triệu chứng nguy hiểm vì có thể liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nguyên nhân gây tiểu rắt ra máu chồng chéo lên nhau, gây khó khăn trong điều trị. Sự hiện diện của tế bào hồng cầu trong nước tiểu và nhu cầu đi tiểu tăng lên, lượng nước tiểu ít đi là dấu hiệu cho thấy có điều bất thường trong sức khỏe đường tiết niệu, vấn đề có thể đến từ thận, niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo.

Đái rắt ra máu có nguy hiểm không?

Máu trong nước tiểu có thể do các yếu tố khác nhau, bao gồm nhiễm trùng, sỏi thận hoặc bàng quang, chấn thương thận, tác dụng phụ của một số loại thuốc, tập thể dục quá sức hoặc thậm chí các tình trạng nghiêm trọng hơn như ung thư đường tiết niệu. tiểu rắt dễ nhận biết hơn so với tiểu máu vi thể, đó là khi nhu cầu đi tiểu tăng lên hơn 8 lần mỗi ngày, dòng nước tiểu yếu hoặc lượng nước tiểu ít đi, còn được gọi là tiểu lắt nhắt, tiểu thường xuyên.

Mắt thường chỉ có thể nhận biết được máu trong nước tiểu khi có quá nhiều tế bào hồng cầu và khiến nước tiểu chuyển sang màu hồng, đỏ hoặc nâu. Tiểu máu vi thể chỉ có thể nhận biết khi quan sát nước tiểu dưới kính hiển vi, có nghĩa là vẫn có tiểu máu hiện diện nhưng không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Nếu nhận thấy nước tiểu có màu sắc khác lạ và có bất thường về tần suất đi tiểu, cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán tìm ra nguyên nhân cơ bản.

=> Xem thêm: Cách chữa tiểu buốt, tiểu rắt tại nhà

3. Triệu chứng đi tiểu rắt ra máu

Việc đi tiểu thường xuyên kèm theo máu trong nước tiểu (tiểu máu) là triệu chứng rõ rệt nhất của tiểu rắt ra máu, ngoài ra còn có các triệu chứng sau:

Máu trong nước tiểu làm nước tiểu đổi màu, có thể từ màu hồng nhạt đến đỏ tươi hoặc thậm chí là nước tiểu màu coca.
Đi tiểu thường xuyên, cảm thấy buồn tiểu thường xuyên hơn bình thường, ngay cả vào ban đêm.
Cảm giác buồn tiểu đột ngột, mạnh mẽ khó có thể bỏ qua, cần đi tiểu ngay.
Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu.
Đau ở bụng dưới, 2 bên hông, háng hoặc lưng.
Nước tiểu có thể đục hoặc có mùi nồng.
Các triệu chứng khác: buồn nôn, nôn, sốt và ớn lạnh cũng có thể xảy ra.

4. Nguyên nhân đi tiểu rắt và ra máu

Nguyên nhân đi tiểu rắt và ra máu có thể đến từ bất thường về sinh lý hoặc do bệnh.

4.1. Nguyên nhân sinh lý

Trong một số trường hợp hiếm gặp, tiểu rắt ra máu có thể là 1 phản ứng sinh lý bình thường với các hoạt động thể chất quá mức, tập luyện cường độ cao có thể gây chấn thương vùng chậu, cơ quan sinh dục hoặc đường tiểu dưới. Tiểu máu sinh lý đôi khi là tình trạng tạm thời và không rõ nguyên nhân, tình trạng này thường gặp phải ở người trẻ, có thể tự khỏi mà không ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Nguyên nhân tiểu rắt ra máu

4.2. Nguyên nhân do bệnh

Đa phần các trường hợp tiểu rắt ra máu có nguyên nhân do bệnh. Mặc dù có nhiều phân loại tiểu máu (ví dụ: không liên tục hoặc không đổi, cầu thận hoặc nonglomerular, có triệu chứng hoặc không có triệu chứng,…), thông thường, về mặt lâm sàng, chia tiểu máu ra là tiểu máu vi thể hoặc tiểu máu đại thể. Các bệnh có thể gây ra tiểu máu tiểu rắt có thể chia làm 2 nhóm chính là:

Nhóm bệnh do cầu thận (tại thận).
Nhóm bệnh không do cầu thận.

4.2.1 Nguyên nhân đi tiểu rắt và ra máu do thận

Nhóm bệnh do thận có biểu hiện tiểu rắt và ra máu bao gồm các tình trạng sau:

Bệnh thận mạn tính (CKD): gây tiểu máu vi thể (không có triệu chứng), tiểu lắt nhắt và có sự hiện diện của protein trong nước tiểu (tiểu đạm).
Bệnh cầu thận: bao gồm viêm cầu thận hình liềm (viêm cầu thận tiến triển nhanh), viêm cầu thận phân đoạn khu trú, viêm cầu thận tiến triển lan tỏa,… là các bệnh hiếm gặp nhưng nguy hiểm, có thể gây tổn thương vĩnh viễn về chức năng và cấu trúc thận.
Bệnh thận đa nang.
Hội chứng Goodpasture.
Viêm mạch IgA (Ban xuất huyết Henöch-Schonlein).
Tăng canxi niệu.
Bệnh thận IgA.
Viêm thận lupus.
Viêm cầu thận màng.
Bệnh cầu thận thay đổi tối thiểu.
Hội chứng thận hư.
Viêm cầu thận sau nhiễm trùng do liên cầu khuẩn.
Bệnh màng đáy mỏng hoặc hội chứng viêm thận.

4.2.2 Nguyên nhân đi tiểu rắt và ra máu do cầu thận

Các nguyên nhân gây tiểu rắt ra máu không do cầu thận thường biểu hiện tiểu máu vi thể và không có protein niệu hoặc biểu hiện tổn thương thực thể ở cầu thận hoặc ống thận (trụ niệu). Các nguyên nhân phổ biến gây tiểu ra máu không phải do cầu thận bao gồm:

Nhiễm trùng đường tiểu niệu (UTI): gây viêm niêm mạc niệu đạo, bàng quang, chảy máu bên trong niêm mạc và khiến máu lẫn vào nước tiểu. Vi khuẩn gây viêm kèm sưng có thể làm hẹp đường tiết niệu, dẫn đến tiểu rắt, không thể làm rỗng bàng quang hoàn toàn.
Chấn thương: tổn thương đường tiết niệu có thể dẫn đến tiểu ra máu. Chấn thương có thể đến từ ngoại lực hoặc di chứng sau các cuộc phẫu thuật vùng chậu, đường tiết niệu.
Tác dụng phụ của thuốc: một số loại thuốc, bao gồm thuốc làm loãng máu như warfarin và aspirin, một số loại kháng sinh như penicillin và thuốc hóa trị như cyclophosphamide, có thể gây ra tiểu máu.
Xạ trị: nhiều trường hợp xạ trị ung thư vùng chậu ghi nhận tác dụng phụ nghiêm trọng nhất là xuất huyết bàng quang, gây khó tiểu, tiểu rắt và có máu lẫn trong nước tiểu.
Sỏi đường tiết niệu: trong quá trình di chuyển, sỏi ma sát vào niêm mạc niệu quản, bàng quang, niệu đạo, chặn dòng nước tiểu và gây triệu chứng tiểu rắt ra máu.
Lạc nội mạc tử cung.
Các dị vật trong đường tiết niệu (ví dụ như sỏi, ống thông và stent).
Tổn thương niêm mạc đường tiết niệu do dụng cụ, bao gồm cả dụng cụ sinh thiết.
Các rối loạn về huyết học như: thiếu máu hồng cầu hình liềm, giảm tiểu cầu và bệnh rối loạn đông máu.
Hội chứng Nutcracker hay hội chứng kẹp hạt dẻ: gây tiểu máu, protein niệu, tăng huyết áp thận, đau vùng chậu, đau khi giao hợp, đau bụng kinh và giãn tĩnh mạch chậu.
Viêm bàng quang xuất huyết.
Nhiễm trùng (ví dụ như viêm bàng quang, viêm niệu đạo và viêm tuyến tiền liệt).
Các khối u ác tính (ví dụ như: ung thư biểu mô tế bào thận, bàng quang và ung thư tuyến tiền liệt).
Viêm bàng quang do bức xạ.
Chấn thương liên quan đến cơ quan sinh dục.

Ở các trường hợp đặc biệt như trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tiểu máu có thể có nguyên nhân do khối u Wilms, bệnh thận đa nang, hội chứng alport, viêm thận di truyền, viêm cầu thận, tăng canxi niệu, nhiễm trùng đường tiết niệu và bệnh hồng cầu.

Ở những người bệnh lớn tuổi, các nguyên nhân phổ biến nhất là nhiễm trùng đường tiết niệu, các khối u ác tính khác nhau (ví dụ, ung thư thận và bàng quang), bệnh sỏi đường tiết niệu, sau nhiễm trùng và các loại viêm cầu thận, chấn thương, mở rộng tuyến tiền liệt và do đặt sonde tiểu (ống thông tiểu) hoặc stent niệu đạo.

4.3. Ai có nguy cơ bị tiểu rắt tiểu ra máu?

Nam giới tuổi trung niên và người lớn tiểu, người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận hoặc sỏi thận, người bị nhiễm trùng đường tiết niệu, người đang dùng một số loại thuốc làm loãng máu hoặc thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) là người có nguy cơ cao bị tiểu rắt ra máu.

5. Tình trạng kéo dài bao lâu cần phải đi khám?

Đến gặp bác sĩ ngay khi tình trạng tiểu rắt ra máu xuất hiện, người bệnh quan sát thấy nước tiểu đổi màu. Tuy nhiên, nước tiểu đổi màu như màu đỏ không phải lúc nào cũng do tiểu máu gây ra. Một số loại thuốc có thể khiến nước tiểu chuyển sang màu đỏ, như phenazopyridine giúp làm dịu các triệu chứng đường tiết niệu. Một số loại thực phẩm cũng có thể làm nước tiểu chuyển sang màu đỏ, như củ cải đường và đại hoàng.

Tiểu ra máu có tự khỏi không?

Nhưng trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân hàng đầu gây tiểu rắt tiểu máu là nhiễm trùng tiểu, có thể tự hồi phục chỉ với việc điều chỉnh lượng nước uống hằng ngày và tăng cường vệ sinh cá nhân. Tuy nhiên, rất khó để biết liệu sự thay đổi màu sắc và tần số đi tiểu có liên quan đến các bệnh nguy hiểm hơn gây biến chứng không thể hồi phục như, khối u (bao gồm cả u bướu và khối u ung thư), dị vật đường tiết niệu hay bệnh cầu thận,… Do đó việc khám và thực hiện các xét nghiệm phù hợp là điều nên làm để bảo vệ sức khỏe đường tiết niệu.

6. Chẩn đoán tiểu rắt ra máu

Chẩn đoán tiểu rắt ra máu bằng khám lâm sàng và các xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây bệnh. Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng của người bệnh khi đi tiểu, như:

Cảm giác khi đi tiểu, có cảm thấy khó tiểu, khó chịu, nóng rát hay châm chích không?
Lượng nước tiểu mỗi lần đi tiểu, dòng nước tiểu mạnh hay không? số lần đi tiểu trong ngày?
Sự thay đổi trong màu sắc nước tiểu? Nếu có bất kỳ thay đổi nào như đổi màu, nước tiểu có bọt nhiều, có mùi nồng,… cần nói với bác sĩ.

Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định làm các xét nghiệm chuyên sâu hoặc các chẩn đoán cận lâm sàng hình ảnh học, đóng vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm nguyên nhân của sự xuất hiện tế bào hồng cầu trong nước tiểu:

Xét nghiệm nước tiểu: được sử dụng để chẩn đoán máu trong nước tiểu. Xét nghiệm này cũng có thể được sử dụng sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng để xem nước tiểu có còn máu hay không. Xét nghiệm nước tiểu cũng có thể kiểm tra nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc khoáng chất gây sỏi thận.
Xét nghiệm hình ảnh: thường cần thiết để tìm nguyên nhân gây ra máu trong nước tiểu hoặc các tắc nghẽn bên trong đường tiết niệu. Các xét nghiệm này bao gồm: chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm.
Nội soi bàng quang: bác sĩ sẽ luồn 1 ống hẹp có gắn camera nhỏ vào bàng quang để kiểm tra các dấu hiệu bệnh.

Một số trường hợp ung thư giai đoạn sớm có thể được phát hiện trong những lần thăm khám đầu tiên. Căn cứ vào các các thang điểm đánh giá, bác sĩ xem xét liệu người bệnh có thuộc nhóm nguy cơ cao mắc ung thư hay không? hoặc có tiền sử xạ trị vùng chậu, tiếp xúc với một số hóa chất nhất định,… thì sẽ có hướng dẫn người bệnh lịch trình cụ thể để theo dõi tích cực và sớm phát hiện kịp thời bệnh nguy hiểm.

7. Cách điều trị tiểu rắt ra máu

Việc điều trị tiểu rắt ra máu phụ thuộc vào nguyên nhân. Điều trị có thể liên quan đến:

Uống thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu.
Điều trị phì đại tuyến tiền liệt lành tính để mở lại dòng chạy nước tiểu từ bàng quang vào niệu đạo, chấm dứt tình trạng tiểu rắt.
Điều trị sỏi tiết niệu bằng thuốc, phẫu thuật nội soi, tán sỏi hoặc mổ mở để loại bỏ sỏi tiết niệu. Sau đó tiến hành điều trị ngăn ngừa nhiễm trùng sau sỏi và chữa lành những tổn thương do sỏi gây ra.
Ung thư cần phát hiện sớm và điều trị triệt căn khi còn có thể.
Tăng cường sức khỏe cơ sàn chậu bằng các bài tập Kegel, giúp tăng cường các cơ kiểm soát dòng nước tiểu, cải thiện kiểm soát bàng quang và khắc phục tình trạng tiểu lắt nhắt.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, tiểu rắt ra máu có thể tự khỏi mà không cần điều trị.

Tiểu rắt ra máu có sao không? Câu trả lời là CÓ, đây là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm như nhiễm trùng tiết niệu, sỏi thận, viêm bàng quang, thậm chí ung thư. Tùy vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng sẽ khác nhau, nhưng bạn không nên chủ quan. Nếu gặp tình trạng tiểu rắt kèm máu, đau buốt hay sốt, hãy đến bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.